Aan alle mooie, verre liedjes komt een eind...

Zo, ondertussen zijn we al een aantal dagen terug in België.
Het is hier... Nat en koud, wat had je gedacht!
Ons avontuur is daarmee voorgoed gedaan, hoewel... Het zal wel nog een tijdje nazinderen in onze hoofden en zal voorgoed tekenen hoe wij ons als vroedvrouwen (in spe) gedragen ten op zichte van vrouwen in arbeid, bevallen vrouwen,collega's,...
Onze laatste dagen waren druk en goed gevuld!
Onze aankomst in onze thuisbasis (Centre National de Pastorale Saint-Paul, te Kigali) is niet onopgemerkt voorbij gegaan. We werden daar met open armen ontvangen door de andere gasten. Zo werden we weer volledig mee op sleeptouw genomen door Ahmed die ons van verse ananas, mango's, papaya en andere fruitjes voorzag. Heerlijk!
Dinsdag stond een uistapje naar Ruhengeri, in het noorden van Rwanda op het programma. Daar hebben we een busje genomen naar Kinigi, om een wandeling in de omgeving te maken. Dat dorpje ligt naast het fameuze nationale vulkanenpark. In dat park zitten de voor ons financieel onbereikbare gorilla's (500 dollar!).
Woensdag was het souvenir- en Kigali-dag. Nog heel wat souvenirs en lekkers gekocht, Kigali nog wat verder ontdekt en 's avonds met twee dokters van Muhima (onze eerste stageplaats) uit geweest. Mooie afsluitende dag van ons leven hier.
En dan... Donderdag werd pakken, fruitontbijtje in de blakende zon (van de hand van Ahmed) en hup vliegtuig in, richting... Regen en kou! Heerlijk :p
En zo kwam ook aan dit ver en mooi liedje een eind...
Stukje Rwanda zal deel van ons blijven en daar zijn we trots op.

Met de jeep, door het oerwoud... met een stoet olifantengiraffenenafentoeeennijlpaard om ons heen...

Vrienden!
Eindelijk een teken van leven van deze twee dames...
Het gaat hier goed, het gaat hier zelfs steeds beter...
De stage in het Centre de Sante van Rukoma Sake hebben we met pijn in het hart afgerond. We hebben ons daar echt goed gevoeld. We werden niet enkel met open armen ontvangen, maar het gevoel dat ze ons gaven (nodig zijn en ten oprechte apprecieren wat je doet), dat doet iets met een mens.
Rustig aan kabbelde de stage voort... Elk hebben we een tweetal bevallingen kunnen doen, veel prenatale consultaties. Gewapend met hand, meetlint en hoorbuis van Pinard ga je aan de slag. Na de manoeuvres van Leopold (positiebepaling van het kind) meet je fundushoogte en luister je naar de harttonen. Het leren voelen en luisteren is iets dat we letterlijk en figuurlijk in de vingers moesten krijgen, maar wat ons aardig lukt nu.
Met nog meer spijt in het hart hebben we van de zusters afscheid genomen. Een lievelieve bende zusters, hilarisch en bezorgd... We hebben verschillende keren in een deuk gelegen, samen gedanst, gezongen... Prachtige dames, stuk voor stuk.
Na Rukoma achter ons gelaten te hebben was het tijd voor twee dagen Akagerapark. Het park ligt aan de grens met Tanzania, dus wij vroeg uit de veren gisteren en met de 4x4 op pad. Samen met een andere studente die in Kigali stage loopt zijn we zo tot daar gesukkeld en met onze gids, Denise, hup, het park in. Het was echt... Fenomenaal... Nijlpaarden, giraffen op twee meter van de jeep, antilopes van verschillende soorten, olifanten in een gigantische kudde, zebra's... Prachtig. Gisteren zijn we daar ook blijven slapen, wat zeg ik...? Kamperen ja! Buiten het feit dat ik behoorlijk slecht geslapen heb (tjah, wat wil je, met leeuwen in het park...) toch ook weer fantastisch. Een kampeerterrein met zicht op een prachtig meer...
En nu... Terug in Kigali, laatste dagen kondigen zich aan... Tot gauw België en Rwanda, wees niet bang, ik ben nog niet weg...

Comme des soeurs mais des hommes (deze keer geen uitspraak van Iens)

Twee weken geleden hebben we onze stage verlos in Kigali afgerond. Het was niet altijd een even gemakkelijke stage maar we hebben toch met voldoening onze laatste week afgesloten. Allebei zitten we boven de 40 bevallingen en dat hebben we gevierd met een pizza op Afrikaanse wijze. Daarop volgden er enkele daagjes tussenuit. We bezochten Kibuye, een klein gezellig dorpje aan het Kivumeer. Daarna stond twee daagjes Butare, een stad in het zuiden op de agenda. We bezochten er het nationaal museum van Rwanda, voor de rest hebben we genoten van een lekker etentje en een ‘ongelofelijke’ reggae-night (lees: kwelende rastas en playbackende hiphoppers).

Ondertussen zijn we in Rukoma, een klein dorpje in het zuidoosten van Rwanda. Het was een heel gesleur om er te geraken: spierpijn, extra zitjes (in het veel te kleine busje) moeten betalen voor onze valiezen, die dan nog middenin de rit op de aarden weg terecht kwamen. We logeren bij zes zusters. Ze zijn hilarisch. We hebben samen al twee films bekeken, waaronder de Titanic. Dit weekend hebben we gekookt voor hen en als dank kregen we een demonstratie Rwandese dans, waar Ruth uitgebreid aan deelnam. Aangezien wij geen traditionelere dans konden bedenken dan de plopdans hebben we hun die maar aangeleerd…

We lopen stage in het lokale gezondheidscentrum. Het werk is helemaal anders dan in Kigali, veel kalmer. ‘s Morgens is er normaalgezien wat werk: maandag en woensdag zijn er prenatale consultaties, dinsdag en vrijdag vaccinaties en donderdag… ja donderdag … euh. Iedere dag zijn er ook consultaties voor jong en oud voor alle kwaaltjes en ziektes die je maar kunt bedenken. In de namiddag loopt het gezondheidscentrum leeg, we trekken ons dan terug op materniteit waar af en toe eens een vrouwtje langskomt. De vaccinaties vinden we top: de knoddige kindjes wegen aan een balans die ophangt en daarna een koor van wenende kindjes door de prikjes die we uitdelen (het is mooi om te zien hoe ze dan onmiddellijk getroost worden door de borst). De dokter komt één keer per week langs, gecompliceerde gevallen worden voor de rest getransfereerd naar het ziekenhuis 30 km verder.

Deze week staat er buiten het werk ook nog de Rusumo-watervallen en nogmaals pannenkoeken bakken op het programma.

Vele groetjes

                                                       

Iens en Ruth

Foto's van stage!

Morgen op weg voor onze laatste dag stage op het verloskwartier...
Enkele foto's (er volgen er nog...) zijn beschikbaar op http://www.mijnalbum.be/Album=NKX8KI77

It's not te doen...

Ondertussen een weekje verder...
Veel valt er over vorige week niet te zeggen... Het was zeer rustig op het verloskwartier, dat samen met de nodige dosis studenten... Een lichtelijke agressie jegens de andere studenten, totale frustratie wegens het ontbreken van werk en vooral oververmoeidheid van het NIETS doen leidden tot van die bevreemdende uitspraken als 'It's not the doen' (lees: Iens die moe is en Frans, Engels en Nederlands een beetje mixt...)
Maar dus, na vier dagen werken toch maar besloten weer op het nachtritme over te schakelen... (Hupla, bioritme in de war!!!).
Blij en hoopvol op een nacht vol werk en vrouwtjes... Moe, kapot, lichtelijk ziekjes en vooral wat teneergeslagen keerden we terug huiswaarts... De nacht begon op zich goed, voldoende vrouwtjes voor een acceptabel aantal studenten... Drie uur later, drie keizersnedes gebeurd, om uiteenlopende redenen... Foetaal lijden, stuitligging (doen ze hier eigenlijk sowieso keizersnede...) en verlengde arbeid. Op dat moment zie ik dat ze een vrouw binnenrijden in een rolstoel, ze leek mij maar half nog bij bewustzijn. Ze tillen die vrouw (achteraf krijgen we te horen dat zij pre-exlampsie, of zwangerschapsvergiftiging had) op een brancard en rijden richting Operatiekwartier... Het leek mij ernstig, maar niet... Kritiek...
Een halfuurtje later krijgen we te horen dat die vrouw overleden is. Ze had thuis gestuipt (op een zwangerschap van 22 weken). Op het OK deed ze nog een eclampsie-aanval. Net toen de dokter het nodige magnesiumsulfaat toediende deed ze er nog een, die haar fataal werd. Het kindje er nog uitgehaald, moeder en kind een halfuur gereanimeerd, het mocht niet baten... Als ik hier soms kijk naar hoe ze dingen soms relativeren (en dan bedoel ik vooral minder ernstige zaken, zoals bijvoorbeeld misselijkheid of andere zwangerschapskwaaltjes, die ze vooral ondegaan...) dan denk ik, amai, ze zijn hier sterk en wij zo... Neuten (op het met een plat woord te zeggen). Maar anderzijds... Een vrouw met pre-eclampsie of HELLP zou bij ons van nabij opgevolgd en geregeld worden, terwijl hier... Tja, het zet me aan het denken, meer kan ik er nu nog niet over zeggen.
Nadat het vrouwtje dat ik volgde ook nog een keizersnede werd (laten we zeggen dat ze iets te fel reageerde op het oxytocine-inuus dat ik bij haar geplaatst had), keerde de rust weer...
Hoewel...
Een andere studente wenkte mij, omdat ze niet gerust was op wat ze had vastgesteld bij haar toucher... Inderdaad, buiten dat de vrouw volledige ontsluitng had voelde ik ook dat daar geen hoofdje zat maar... Een elleboogje volgens haar, een hieltje volgens mij. Iens en de dokter bevestigden ons vermoeden, het kindje lag in stuit. In allerijl nog voor keizersnede proberen klaarmaken, bleek het kind zijn zinnen gezet te hebben op een vaginale partus, en zo geschiedde... Het kleine ventje kwam gezond en wel ter wereld...
Ja het was het nachtje wel, veel werk en veel gezweet...

Jepla, 1/3 is al voorbij gevlogen!

Dag vriendjes en vriendinnetjes!
Het lijkt nog maar zo kort geleden dat Iens en ik jullie vaarwel zeiden en toch zitten we hier al op een 3e van onze tijd. Concreet wil dat zeggen dat onze eerste stage op het verloskwartier van het Muhima Hospital erop zit.
Wat is er ondertussen zoal gebeurd...?
Na onze trip naar Gisenyi wouden Iens en ik graag eens een bezoekje aan de cinema plegen. Wij dus op de 'taxi-moto' door Kigali naar "Planet Cinema and Club". Ja, die Club die was er, maar de Cinema... Die waren ze net, toevallig, precies op dat moment aan het renoveren... Geen sprake van een oeroude Hollywood-film, maar dus wel een gezellig drankje in de bijbehorende club. Uiteraard was dat niet het plan van de ober die ons al helemaal begon in te palmen en verhalen te vertellen... Tot zo ver ons rustig avondje uit...
De afgelopen week hebben we in feite niet zo veel gedaan... We waren van plan drie nachten te doen, maar dat bleek buiten het aantal studenten van hier gerekend te zijn. Onze eerste nacht stonden we in totaal met vijf... De tweede zelfs met zes en de derde met acht! OK, er zijn vaak wel veel vrouwen binnen en veel dingen te doen, maar zelfs niet genoeg voor zoveel studenten... We zijn twee keer dus vroeger naar huis gegaan en hebben in het weekend nachten gedaan.
Wat is er ondertussen zoal op stage gebeurd? Wel... De eerste nacht van deze week komen we toe en weigert de kraan enige dienst... Resultaat: geen handen kunnen wassen, en iets later op de avond... Geen 'alèzes' (grote blauwe doeken die gebruikt worden om de verlos/onderzoeksbedden af te dekken, damsteun te geven, de kindjes in op te vangen)... Hoe we het gedaan hebben, ik weet het niet, maar het ging...
Diezelfde avond viel de elektriciteit ook regelmatig uit! Zo heb ik ondermeer een bevalling bij het licht van gsm's moeten doen... Dat op zich, ging nog, maar om te zien of de placenta volledig was... Ik dacht het wel, ik hoop het toch althans...
Ondertussen hebben Iens en ik al verschillende keren zelfstandig gehecht en dat lukt ook steeds beter!
Iens werd onze tweede nacht ongeveer overmeesterd door een echte Rwandese mama, die al bij de eerste contractie ongeveer tegen het plafond hing (nog een geluk dat de dokter van wacht afzag van zijn plan om haar een Oxytocine-infuus te plaatsen). Het was echt een grappig zicht... Iens was juist begonnen met haar toucher toen die vrouw besliste dat ze van het bed moest springen... Iens zat daar nog met haar hand... Op een bepaald moment liep ze weg, de gang uit... Wij daarachter... Ook riep ze de hele tijd 'My friend, pray with me!', of 'He's killing me' of... 'I will never do it again'... Het was echt de moeite om te zien hoe een grote stevige Afrikaanse mama zich helemaal op Iens wierp.
Onze laatste nacht was anders ook de moeite... Zo heb ik twee bevallingen gedaan, van een 7e en zelfs eentje van een 8e kind (concreet: veel kan je niet doen, want dat kind glijdt er als het ware uit!)... Een andere bevalling was nog best wel verrassend... Aangezien de vrouw (eerste kindje) bij aankomst al volledige ontsluiting had en meeperste, haastte ik mij om alles klaar te hebben... We kijken hoe het hoofdje bleef staan (en dachten, tiens, dat ziet er raar uit...) en voila... Het hoofdje wordt geboren in Achterhoofd achter (of zoals ze ook zeggen 'een sterrenkijker').
Ziezo dat was het even, foto's van het ziekenhuis en kleine uitstapjes zijn er al, maar moeten (wanneer ik weer eens zeeën van tijd heb) nog op de website gezet worden...
Hou jullie goed!

Enkele anekdotes tussendoor!

Ik zit hier nu toch als het ware met mijn vingers te draaien tot de foto's die we willen tonen upgeloaded zijn, dus waarom vertel ik jullie niet wat sappige (ahum) anekdotes zoals...
Ruth die gisteren bijna van haar stokje ging tijdens een keizersnede (was het de hitte, was het de Lariam? wie zal het zeggen)
Iens die een vrouwtje (gravida 3) aan het masseren is, hoort dat dat zelfde vrouwtje stoelgang maakt, het doek dat over het vrouwtje gedrapeerd lag optilt en ziet dat dat kind daar tussen die benen ligt.
Ruth die na een halfuur durend dutje besluit een toiletbezoek te plegen en wanneer ze door de gang loopt hoort roepen, een vroedvrouw ziet lopen, gaat kijken en ziet dat in de arbeidskamer (met vier bedjes, annex emmer voor behoeftes en andere lichaamsvochten, elk met een of meerdere vrouwtjes in arbeid) een vrouw op handen en voeten zit te persen, twee vroedvrouwen erachter, in de aanslag met de 'verlosset' (twee kochers en twee scharen) en een propere doek, dat onder het toeziend en goedkeurend oog van de andere vrouwtjes in arbeid...
Ach ja, dat waren even enkele anekdotes...
Als je eens rekent... Het ziekenhuis waar we stage doen heeft zo'n 9000 bevallingen per jaar, dat is (ruw gerekend) zo'n 25 per dag... Met vijf vroedvrouwen/verpleegkundigen per shift... Dat zegt genoeg over de werkdruk van de vroedvrouwen denk ik dan...